Werk een juridisch afsprakenkader uit rond watergebruik
Water houdt zich niet aan de grenzen van je perceel. Naast maatregelen op eigen terrein is het dan ook belangrijk om je waterplan te bouwen met andere lokale stakeholders. Plannen gesmeed? Dan is het een goed idee om die vast te leggen op papier. Zeker wanneer meerdere partijen één gezamenlijke lokale waterbron aanspreken, maak je een afsprakenkader (huishoudelijk reglement) op. Dat kan bijvoorbeeld een samenwerking betekenen tussen landbouwers die water willen gebruiken uit een gemeentelijk spaarbekken, of bedrijven die hun ongebruikt regenwater ter beschikking willen stellen van hun buurbedrijven. Dan maak je afspraken met de eigenaar van het bekken en eventueel een uitbater van de infrastructuur. Een doordacht afsprakenkader omvat heldere regels voor onder meer (digitale) opvolging, planning, communicatie en verdeling van de kosten.
Waar zit de winst?
-
geld
-
water
-
tijd
-
natuur
-
mens
Type waterwinst
Voor wie?
INHOUD
Waar zit de winst
Met een afsprakenkader rond watergebruik boek je winst op veel vlakken.
Het draagt in eerste instantie bij tot een faire verdeling van duurzame waterbronnen. Goede afspraken zorgen voor duurzamer beheer: ze vermijden conflict en garanderen dus een vlottere en langere samenwerking.
Als je op voorhand goed nadenkt over wie wanneer wat doet én zal opvolgen, hoef je dat later niet meer ad hoc uit te klaren. Zo spaar je jezelf bovendien ook een pak heen-en-weercommunicatie, en win je dus tijd!
Een afsprakenkader laat toe om waterbronnen efficiënt in te zetten. Zo sparen we indirect de primaire waterbronnen, zoals grondwater of drinkwater. Zo boeken niet alleen de bedrijven of landbouwers winst, maar pikt ook de natuur zijn graantje mee!
“Water uitwisselen of verdelen onder verschillende bedrijven vergt vaak grotere investeringen. Maar die brengen pas op als je er ook langdurig zinvol van kunt genieten. Een helder afsprakenkader en goed contact tussen de partijen draagt daaraan bij. Hou met verschillende parameters rekening, zoals de hoeveelheid beschikbaar water en de waterkwaliteit. Maar bepaal ook wie welke verantwoordelijkheden en welke kosten draagt. En wat als bepaalde voorwaarden niet gehaald worden? Stel dat er minder water beschikbaar is.”
Watermakelaar voor de West-Vlaamse land- en tuinbouw bij Inagro
Hoe pak je dit aan?
Tips & Tricks
- Bouw je lokale waterplan samen
Een afsprakenkader werkt pas als alle partijen hun noden en zorgen delen. Naast de waterverbruikers (landbouw of industrie) betrek je de eigenaar van de waterbron (of van het terrein waarop de bron ligt) en de eventuele derde partij die de bron uitbaat. Stormwaterbekkens zijn eigendom van provincies, gemeentes of intercommunales. Ga via het kadaster na wie de eigenaar is en leg de concrete watervraag voor, samen met je waterplan.
- Bepaal hoe de samenwerking zal verlopen
Een samenwerking kan rechttoe rechtaan zijn door afspraken vast te leggen in een samenwerkingsovereenkomst. Of je kunt je verenigen in een vennootschapsvorm, zoals een coöperatie. Daar ligt de nadruk op mensen en hun gemeenschappelijke doelen, en niet op kapitaal. Er bestaan verschillende vennootschapsvormen. Ga na (bij notaris of boekhouder) wat de meest geschikte juridische vorm is voor de beoogde samenwerking.
- Lijn de rubrieken in het afsprakenkader af
In eerste instantie heb je duidelijke definities en een scherpe scope nodig: waarover heb je het, en hoe ver reikt de overeenkomst? Zo voorkom je verwarring. Vervolgens leg je vast wie de verbruikers zijn, welke uitzonderingen er al dan niet zijn en hoe je de waterbron fair verdeelt. Werk je bijvoorbeeld volgens reservatie of hangt de verdeling van de watervolumes af van de perceelgrootte of de teelten? Maak ook afspraken over de opvolging van de kwaliteit van het water, en van het verbruik. Hier kun je een beroep doen op een derde partij als exploitant zoals een intercommunale of een waterbedrijf. Denk ook na over de facturatie van de kosten voor de exploitatie, over de acties in geval van calamiteiten, over afspraken over verzekeringen. Bepaal ten slotte de looptijd van het (proef)project, de voorwaarden en procedures voor het voortijdig (eenzijdig) beëindigen en wijzigen van de overeenkomst.
- Gebruik een modelovereenkomst
Wettelijke overeenkomsten worden opgemaakt door juristen van de betrokken partijen of door externe bureaus. Wissel je waterbronnen uit tussen 2 partijen? Dan kun je een beroep doen op modelovereenkomsten die werden uitgewerkt binnen het Interreg 2 Seas NEREUS project.
- Monitor de watervoorraad
Een lokale waterbron optimaal gebruiken vereist opvolging op verschillende niveaus. Eerst en vooral wil je de watervoorraad monitoren. In een goed systeem berekent een online dashboard het beschikbare volume op basis van de niveaumeting in het waterlichaam. Die wordt dan doorgestuurd naar de exploitant en de verbruikers. De vastgelegde afspraken bepalen dan hoe het water verdeeld wordt naar de verbruikers. Het verbruik en de kosten hou je in de gaten door verbruikspunten te bemeten met een (digitale) debietmeter.
- Evalueer regelmatig en stuur bij
Je kunt zelden op voorhand alle mogelijke situaties en afwijkingen correct inschatten. Stuur dus je overeenkomst regelmatig bij met voortschrijdend inzicht. Ver voor er conflicten ontstaan, plan je momenten in om die aanpassingen openlijk te bespreken, het afsprakenkader bij te schaven en opnieuw te ondertekenen.
Duik dieper
- Praktijkgidsen en brochures met leerlessen voor waterhergebruik in de landbouw inclusief voorbeeldprojecten zijn terug te vinden bij VITO Kennispunt Water (vroeger Vlakwa).
Vergelijkbare acties
Waar testen we dit uit?
Bedrijventerrein Tielt Noord
Lees meer