Bouw bufferbekkens om regenwater te gebruiken
Een gescheiden rioleringsstelsel voert afvalwater (DWA) en regenwater (RWA) apart af. Regenwater dat daarna opgevangen wordt, bijvoorbeeld in een bufferbekken, wordt even opgespaard om het vervolgens mondjesmaat naar een rivier of beek af te voeren. Zo komt er opnieuw buffercapaciteit vrij. Zulke bekkens worden op openbaar domein bovendien verplicht.
Maar er valt meer winst te halen uit het opgevangen regenwater. We kunnen het opnieuw aanbieden aan industrie en landbouw, die in droge periodes gebukt gaan onder watertekort. Een win-win!
Waar zit de winst?
-
geld
-
water
-
tijd
-
natuur
Type waterwinst
Voor wie?
INHOUD
De huidige bufferbekkens hebben zeker niet altijd de ideale locatie of het beste ontwerp om gebruik door landbouw en industrie toe te laten. Het is daarom een goed idee dat lokale overheden, nutsbedrijven, industrie en landbouwers hun behoeften en uitdagingen delen bij de aanleg van een rioleringsstelsel en bijhorende buffervoorzieningen om een bufferbekken ernaar te bouwen.
Waar zit de winst?
Landbouwers snakken bij droogte naar broodnodige extra waterbronnen voor de irrigatie van hun gewassen. Extra regenwater bufferen en aanbieden laat de lokale landbouwer toe om te besparen op kwetsbaar en steeds strenger vergund grondwater om zijn percelen te irrigeren. Voor landbouwers betekent extra water ook extra gemoedsrust en een lager risico op een mislukte oogst of verlaagde productie door waterschaarste. De nieuwe duurzame waterbronnen blijven bovendien ook toegankelijk wanneer oppervlaktewater niet beschikbaar is bij een captatieverbod op waterlopen. Water uit bufferbekkens ondervindt geen impact van een captatieverbod omdat het niet wordt beschouwd als deel van een waterloop. Toegang kan wel ontzegd worden door kwaliteitsproblemen zoals blauwalgen.
Ook de nabije industrie kan eventueel gebruik maken van deze extra regenwaterbron. Watervoorziening is voor bedrijven een groeiende zorg. Ook zij krijgen steeds moeilijker grondwatervergunningen. Kraanwater is een kostbaar alternatief, en zelf regenwater of grijs water opvangen en hergebruiken vraagt vaak een grote inspanning of kost. Je moet regenwater immers afkoppelen van afvalwater of technologie aankopen om afvalwater te zuiveren voor hergebruik. Regenwater uit bufferbekkens is zo een praktische, natuurvriendelijke, betaalbare en betrouwbare waterbron.
Om het opgevangen regenwater te kunnen gebruiken als irrigatiewater of industrieel proceswater moet het regenwater soms nog gezuiverd worden.
Een duurzame waterbron voor de irrigatie van onze fruitgaarden? Die vonden we vlakbij, in onze eigen straat nog wel! Via het project Fruitwater vangen we het regenwater van een gescheiden rioleringsstelsel uit onze buurt op en gebruiken het voor de irrigatie van onze perenboomgaard. Meer waterzekerheid dus... en toch ook meer gemoedsrust in tijden waarin een grondwatervergunning krijgen niet zo vanzelfsprekend meer is.
Fruittelers in Zepperen
Hoe pak je dit aan?
Tips & tricks
- Is er watervraag in de omgeving?
De lokale overheid, nutsbedrijven en de waterloopbeheerder zitten doorgaans al aan tafel bij een rioleringsproject. Het loont om ook na te gaan of er een watervraag is om de omgeving: omliggende bedrijven, akkers of boomgaarden kunnen immers genieten van het water in het bufferbekken. Een kaart met de landbouwpercelen vind je op geopunt.be. Een inschatting van de landbouwzones met grote watervraag is beschikbaar via de WaterAtlas. Bekijk op de WaterRadar op perceelsniveau de watervraag van de landbouw meer in detail.
- Bepaal de locatie van het bufferbekken samen met de watervragers
De zoektocht naar een geschikte locatie voor een regenwaterbuffer leg je best samen af met alle betrokken partijen. Misschien staat een (landbouw)bedrijf wel open om een stuk van zijn terrein ter beschikking te stellen? In de hemelwater -en droogteplannen (beschikbaar bij je lokale overheid) worden vaak al zoekzones afgebakend waar zulke bekkens ideaal ingezet kunnen worden.
- Richt het bekken multifunctioneel in
Je kunt zowel de capaciteit van het bekken als de sturing aanpassen zodat het bekken niet alleen afstromend regenwater buffert om wateroverlast te voorkomen, maar ook extra water kan stockeren voor landbouw of industrie. De minimale buffercapaciteit moet verzekerd blijven om wateroverlast te vermijden, zoals opgelegd vanuit de Code voor goede praktijk voor rioleringssystemen. Maar door de capaciteit uit te breiden - al dan niet via een slimme sturing van het waterpeil - wordt er duurzaam water beschikbaar.
- Reduceer je kosten
Er zijn steunmaatregelen die je een financieel duwtje in de rug kunnen geven. Check of je in aanmerking komt in het overzicht van steun voor waterprojecten via Vlakwa, het Vlaams Kenniscentrum Water.
- Meet het effect van je actie
Je bent waarschijnlijk benieuwd naar de impact van je actie. Door een (online) monitoringnetwerk op te zetten, kun je via sensoren de impact van je maatregelen nauwkeurig opvolgen. Via peilmetingen in het bufferbekken kun je inschatten hoeveel water er beschikbaar is. Debietsmeters geven weer hoeveel regenwater er al effectief gebruikt is. Een dashboard geeft een handig overzicht van de gemeten waardes en relevante indicatoren.
Vergelijkbare acties
Duik dieper
Inspirerende en gerelateerde info over het hergebruik van regenwater uit gescheiden rioleringsstelsels kan je hier vinden:
Hoe richt ik mijn waterspaarbekken ecologisch in? Belangrijke tips & tricks werden door Inagro samengevat in een Praktijkgids.
In de gewestelijke hemelwaterverordening vind je de Vlaamse regels rond de opvang van hemelwater.
Waar testen we dit uit?
Bedrijventerrein Keiberg-Vossem in Tervuren
Lees meer
